Πέμπτη 1 Δεκεμβρίου 2016

Ο δύτης Σκυλλίας , η καταιγίδα και η δωροδοκία του Θεμιστοκλή που θα καταρριφθεί αργότερα

Με συμμάχους του όλες τις δυνατές για την εποχή συγκυρίες, ο Ξέρξης, το 480 π.Χ. ξεκινά μία, πρωτοφανή σε μέγεθος και δύναμη, εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας, φιλοδοξώντας να πραγματοποιήσει τα όνειρα του πατέρα του.

Οι σχεδιασμένες από την Ελληνική Συμμαχία, πρώτες πολεμικές αναμετρήσεις στις Θερμοπύλες και στο Αρτεμίσιο, φάνταζαν εκ πρώτης όψεως μία αστεία σχεδόν υπόθεση για τις άτρωτες, μέχρι τότε, χερσαίες και ναυτικές δυνάμεις του Ξέρξη.

Δυνάμεις που χαρακτηρίζονταν ως πολυεθνικές, αφού ήταν ενισχυμένες από όλα τα κράτη μέλη της περσικής αυτοκρατορίας, συμπεριλαμβανομένων και αρκετών ελληνικών πόλεων. Έχω προαναφέρει μάλιστα και το παράδειγμα της Καρύστου, που τάχθηκε ανεπιφύλακτα στο πλευρό των Περσών, προσφέροντάς τους πολεμικά πλοία και πολεμιστές, επειδή θεώρησε πως η μέχρι τότε καταπίεση, που υφίστατο από τους Αθηναίους, θα ήταν πολύ μικρότερη από αυτή των Περσών.

Το γεγονός αυτό φυσικά, παράλληλα με τις υπόλοιπες φιλόδοξες βλέψεις των Καρύστιων, εξόργισαν ιδιαίτερα τους Αθηναίους.Όπως όμως όλος ο κόσμος γνωρίζει, οι «θριαμβευτικές ήττες» των Ελλήνων στις Θερμοπύλες και το Αρτεμίσιο, υπήρξαν καθοριστικές για τη συνέχεια και την πέραν κάθε λογικής πρόβλεψης, συντριβή των Περσών στη Σαλαμίνα και στις Πλαταιές. Ας δούμε όμως στη συνέχεια τις λεπτομέρειες των ιστορικών γεγονότων του 480 π.Χ. που αφορούν αποκλειστικά την Εύβοια, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν σχέση με τη Ναυμαχία τουΑρτεμισίου.

Πριν λοιπόν ακόμη γίνει η οποιαδήποτε σύγκρουση των στόλων, ο «Θεός του Δικαίου» αποφάνθηκε πως η εξέλιξη του Ελληνικού Πολιτισμού δεν θα έπρεπε να είχε ένα τόσο άδοξο τέλος. Ως πρώτος από μηχανής προστάτης των ελληνικών δικαίων, ήλθε ο καιρός του Βόρειου Ευβοϊκού και οι επικίνδυνες ιδιομορφίες του για όσους δεν τις γνωρίζουν. Φοβερά μπουρίνια κατέστρεψαν μέσα σε μία νύχτα τουλάχιστον 400 περσικά πλοία, του αγκυροβολημένου στους Αφέτες περσικού στόλου, πλήττοντας ανεπανόρθωτα το μέχρι τότε υψηλό ηθικό των Περσών. Στην καταστροφή αυτή είχαν βοηθήσει καθοριστικά και δύο θρυλικές ελληνικές φυσιογνωμίες. Πρόκειται για τον δύτη Σκυλλία και την κόρη του.

Ο Σκυλλίας καταγόταν από την ευβοϊκή αποικία της Χαλκιδικής, Σκιώνη. Ήταν, κατά τον Ηρόδοτο, ο μεγαλύτερος δύτης της εποχής του και είχε εκπαιδεύσει στην τεχνική αυτή και την κόρη του. Και οι δύο είχαν επιστρατευτεί από τον Ξέρξη, προκειμένου να φέρνουν στην επιφάνεια πολύτιμα αντικείμενα από βυθισμένα πλοία. Με τα πρώτα σημάδια της καταιγίδας ο Σκυλλίας και η κόρη του καταδύθηκαν και έκοψαν πολλές άγκυρες από τα πλοία των Περσών, με αποτέλεσμα αυτά, όταν ξέσπασε η τρικυμία, να συντριβούν στα βράχια των ακτών του Πηλίου. Μετά από αυτή την ενέργεια ο Σκυλλίας αυτομόλησε στις ελληνικές δυνάμεις, αφού κολύμπησε ασταμάτητα απόσταση 80 σταδίων.

Όταν μάλιστα συναντήθηκε με τους Έλληνες τους έδωσε την πληροφορία, πως ο Πέρσης ναύαρχος είχε δώσει εντολή σε 200 περσικά πλοία να περιπλεύσουν την Εύβοια προκειμένου να αιφνιδιάσουν εγκλωβίζοντας τον ελληνικό στόλο. Παρά την πολύτιμη αξία αυτής της πληροφορίας δεν χρειάστηκε να ληφθούν ιδιαίτερα μέτρα, αφού και για την πλήρη αποτυχία αυτής της αποστολής φρόντισε επίσης ο καιρός του Αιγαίου.

Εκτός όμως των γεγονότων που προανέφερα μεταφέροντας τις πληροφορίες του Ηροδότου κυρίως, αλλά και των άλλων ιστορικών της εποχής, πρέπει να σταθούμε και σε κάποιες ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες που προηγήθηκαν της ναυμαχίας.

Έτσι λοιπόν παρά τις μεγάλες ζημιές και τη σχετική αποδιοργάνωση του περσικού στόλου, η ηγεσία των Ελλήνων πήρε αρχικά την απόφαση να μην εμπλακεί σε ναυμαχία με τον περσικό στόλο τη συγκεκριμένη τουλάχιστον χρονική στιγμή. Το γεγονός αυτό, κατά τον Ηρόδοτο, προκάλεσε τον εύλογο πανικό των κατοίκων της Ιστιαίας, οι οποίοι προσπάθησαν με κάθε τρόπο να μεταπείσουν τους ηγέτες του στόλου. Αποτυγχάνοντας να πείσουν τον  Ευρυβιάδη, πλησίασαν  τον Θεμιστοκλή, καταφέρνοντας τελικά να πετύχουν ανατροπή της απόφασης.

Η απόφαση της παραμονής του στόλου στο Αρτεμίσιο, σύμφωνα πάντα με τον Ηρόδοτο, επετεύχθη κατόπιν δωροδοκίας του Θεμιστοκλή από τους κατοίκους της Ιστιαίας. Ο Θεμιστοκλής, πάντα κατά τον Ηρόδοτο, κατάφερε μέσα σε έντονη ατμόσφαιρα (γνωστό το «άκουσον μεν πάταξον δε» να αποσπάσει τη σύμφωνη γνώμη του Ευρυβιάδη, δίνοντάς του ένα ελάχιστο ποσό από τα τάλαντα της δωροδοκίας του.

Ωστόσο η φοβερή αυτή κατηγορία εναντίον του Θεμιστοκλή, κατερρίφθη τεκμηριωμένα, πολλά χρόνια αργότερα, από τον Πλούταρχο, ο οποίος επικαλέσθηκε και τις πληροφορίες άλλων ιστορικών που έζησαν τα γεγονότα του 480 π.Χ. Ο Πλούταρχος καταλογίζει στον Ηρόδοτο σκοπιμότητα για τη διάδοση αυτής της πληροφορίας-κόλαφο για τον Θεμιστοκλή, επικαλούμενος την γνωστή αντιπάθεια που έτρεφε ο Ηρόδοτος για τον Αθηναίο πολιτικό και στρατηγό.

Αλέξανδρου Καλέμη

Πηγή